Eigenschappen van effectief leiderschap: Denk in win-win en probeer eerst te begrijpen (3)

In de eerdere artikelen hebben we kennisgemaakt met de eerste drie eigenschappen van Stephen Covey, die essentieel zijn voor effectief leiderschap in de zorg. De eigenschappen bieden leidinggevenden waardevolle inzichten en handvatten om hun leiderschapsvaardigheden verder te ontwikkelen. In dit artikel gaan we dieper in op de eigenschappen ‘Denk in termen van win-win’ en ‘Probeer eerst te begrijpen en dan pas begrepen te worden’.

Eigenschap 4: Denk in termen van win-win

In een medische praktijk is het van cruciaal belang om te streven naar een win/winbenadering in alle relaties en interacties. Dit gaat verder dan alleen de teamleden, het gaat ook over de interactie met verwijzers, patiënten en zelfs ook zorgverzekeraars. Deze eigenschap gaat over samenwerken op basis van wederzijdse voordelen en gezamenlijke doelen. Omdat voor elkaar te krijgen is het als praktijkmanager en-houder belangrijk om te begrijpen wat de belangen van het team en de individuele teamleden zijn en deze te verbinden met de belangen van de praktijk en die van de patiënt. Wanneer je het als leidinggevende voor elkaar krijgt dit toe te passen, draagt het bij aan een positieve en productieve werkomgeving.

Om deze eigenschap in te zetten is het van belang om actief te luisteren, empathie te tonen en open te staan voor verschillende perspectieven. Hiermee ben je als leidinggevende in staat oplossingen te vinden die tegemoetkomen aan de belangen van alle betrokkenen. Het vergt dus ook tijd en geduld en dat is, in de dagelijkse hectiek in de praktijk, niet altijd even makkelijk op te brengen. Tijd vind je niet, die moet je maken! Bovendien dien je ervoor te waken te veel empathie te tonen waarmee je eigen standpunt kan ondersneeuwen of dat je een ‘poldermodel’ creëert. Jij blijft immers de leidinggevende en neemt (samen met praktijkmanager of -houders) een besluit, waarbij je de input van het team meeneemt. Door de teamleden te betrekken, houd je hen betrokken.

Handvatten voor het toepassen van ‘Denk in termen van win-win’: 

• Creëer een gemeenschappelijke visie: stel samen met het team een gedeelde visie voor de praktijk op waarin de belangen van alle betrokkenen worden meegenomen. Door open te staan en vragen te stellen en echt te luisteren naar hun antwoorden, zorg je ervoor dat iedereen zich betrokken voelt bij het bereiken van de gemeenschappelijke doelen. Natuurlijk geef je wel duidelijk de kaders aan van de praktijk, waarbinnen je hen uitnodigt om mee te denken.
• Stimuleer open communicatie: je moedig de teamleden aan om hun ideeën en ook zorgen te delen. 
• Zoek naar synergie: identificeer gebieden waarin de teamleden complementaire vaardigheden en expertise hebben, door samen te werken en elkaars sterke punten te benutten, zullen betere resultaten worden behaald. 

Eigenschap 5: Probeer eerst te begrijpen en dan pas begrepen te worden

De vijfde eigenschap bouwt voort op de vaardigheden van effectieve communicatie en empathie, beide zijn cruciaal, zowel als zorgprofessional en ook als leider in de zorg. Deze eigenschap benadrukt het belang van luisteren, voordat je zelf gehoord wordt. Hoe lastig dat ook is, immers in veel situaties wil jij je ook gehoord voelen en je eigen standpunt te geven en vergeet je soms om eerst te luisteren, en dat is juist wat er van een leidinggevende verwacht wordt. Bovendien kan het, in de dagelijkse hectiek, verleidelijk zijn om snel advies te geven. Echter door eerst te begrijpen wat de ander te zeggen heeft, kun jij beter in spelen op hun behoeften en zorgen. Dus luister naar wat de ander te zeggen heeft en ondersteun het luisteren met non-verbale communicatie en als je reageert gebruik je het vocabulaire van je gesprekspartner en haak je aan bij de essentie van zijn boodschap. 

Het goed toepassen van deze vaardigheid behelst ook het stellen van verhelderende vragen, alvorens je luistert naar wat de ander te zeggen heeft. Door dit toe te passen creëer je als praktijkmanager en -houder een omgeving waarin open en eerlijke communicatie wordt gestimuleerd. Door te luisteren en begrip te tonen bouw je aan vertrouwen en kun je beter in spelen op de behoeften van het team en de teamleden. Het inzetten van deze eigenschap vereist geduld en bereidheid om de tijd te nemen en te luisteren. Dit betekent ook dat je je bewust moet zijn van je eigen filter: je eigen vooroordelen en aannames. Ieder mens kijkt namelijk door een lens, een lens die gevuld is met jouw eerdere ervaringen en meningen. Deze ‘kleuring’ staat je echter in de weg om open te staan voor nieuwe inzichten. 

Handvatten voor het toepassen van ‘Probeer eerst te begrijpen en dan pas begrepen te worden’:

• Luister actief: neem de tijd om aandachtig te luisteren naar wat de teamleden te zeggen hebben. Dit kun je ondersteunen met non-verbale signalen zoals het maken van oogcontact en door bevestigend te knikken en ‘hummen’.
• Stel verhelderende vragen: Om beter inzicht te krijgen in de perspectieven van de ander(en), stel je vragen die hen aanmoedigen om hun gedachten en gevoelens uit te leggen. Dit bevordert begrip en verkleint de kans op misverstanden.
• Wees je bewust van vooroordelen: Maak ruimte voor verschillende standpunten en voorkom dat je te snel in een oordeel zit. Ook al is dit vaak ingewikkeld en voel je wellicht de neiging om de mening van de ander de kop in te drukken; probeer eerst te begrijpen waar de ander vandaan komt
• Toon empathie: probeer de wereld te zien vanuit het perspectief van anderen. En houdt rekening met hun gevoelens en behoeften, dit draagt bij aan een sfeer van begrip en wederzijds respect.

Dit is een gedeeltelijke voorpublicatie van een artikel dat deze maand in het PM-katern in MedischOndernemen 2023-3 en op MO Plek verschijnt.

'In je kracht als praktijkmanager': masterclasses voor de startende en de strategische praktijkmanager

Na de Dag van de Praktijkmanager gaan we verder met het 'Jaar van het Leiderschap' met twee masterclasses voor de startende en de strategische praktijkmanager. Charlotte van den Wall Bake zet je 'In je kracht als praktijkmanager' met een programma waarin de focus ligt op jouw kracht en jouw rol binnen de praktijk. De masterclasses vinden plaats op 14 en 19 september.

Locatie: De Mariënhof in Amersfoort

Beide masterclasses van een hele dag worden verzorgd bij De Mariënhof in Amersfoort, een goed bereikbare en heerlijke locatie om in een ontspannen sfeer een dag aan de slag te gaan. De vergoeding voor deelname aan een van deze masterclasses inclusief heerlijke lunch bedraagt € 245,- (ex. btw) voor leden van het PraktijkmanagersNetwerk. Niet-leden betalen € 295,- (ex. btw).

Meer informatie en inschrijven

Graag tot ziens in De Mariënhof op 14 of 19 september! Schrijf je hier in:

• Masterclass: In je kracht als (senior) praktijkmanager
• Masterclass: In je kracht als (startende) praktijkmanager

Lees je in met alle achtergrondartikelen:

• Dag van de Praktijkmanager 2023: Inspirerend, praktisch en ‘een aangenaam dagje uit’, 31 mei 2023
• Eigenschappen van effectief leiderschap: Begin met het eind in gedachten en belangrijke zaken eerst (2), 10 mei 2023
• ‘Leiderschap begint met zelfreflectie. Maak een persoonlijk ontwikkelplan en stel je zelf centraal’, interview met Charlotte van den Wall Bake, 30 maart 2023
• Eigenschappen van effectief leiderschap: wees proactief en neem de regie (1), 14 maart 2023
• 2023: het jaar van het leiderschap bij PraktijkmanagersNetwerk, 13 maart 2023