Starten en stoppen: Kansen voor een goede praktijkopvolging

‘Duurzaamheid’ is een woord dat niet meer weg te denken is uit ons leven. Het is een begrip met verschillende definities zoals ‘kwalificatie van activiteiten en ontwikkelingen, die enerzijds voorzien in de behoefte van de huidige generatie, maar anderzijds niet leiden tot beperkingen voor toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien’ en ‘producten en diensten die lang mee gaan en niet te belastend zijn voor het milieu’.  Hierbij wordt vaak gekeken naar de specificaties van een product en het productieproces daarvan. De term wordt met name in de bouw steeds meer toegepast in samenhang met de termen ‘circulair’ en ‘levensloopbestendig’.

Duurzame zorgverlening – de praktijkopvolging

Voor de meeste zorgvragen wordt de huisartsenpraktijk als eerste benaderd. De zorgvraag stijgt doordat we gelukkig ouder worden, maar wordt ook complexer door onder andere toename van chronische ziekten. En ook de taakoverheveling uit de tweede lijn. De huisarts wordt daarbij onder meer ondersteund door assistenten, praktijkondersteuners en praktijkverpleegkundigen.  Ook  merken we dat technologische ontwikkelingen zoals e-health bijdragen aan preventie en diagnose van ziekten. Door deze innovaties, en ook door het huidige tijdsbeeld, verschuiven de verwachtingen van de patiënt. Ze  zijn mondiger, stellen hogere eisen en willen sneller duidelijkheid hebben. De patiënt wordt steeds meer zorgconsument.

In dit artikel zoomen we in op praktijkoverdracht, maar minstens zo belangrijk is de huisvesting.  We kennen inmiddels de kansen van samenwerken onder één dak om de vraag van de patiënt nog beter te kunnen behandelen. Daar komt de door de overheid en zorgverzekeraars ingezette koers naar kostenreductie in de tweede lijn nog bij. Waardoor het patiëntaanbod in de eerste lijn verder toeneemt en daarmee de druk op de huisarts.

Zoek gesprekspartners

De huisarts zal als kartrekker een keuze moet maken voor verbouw of nieuwbouw. Dat laatste speelt vooral in die delen van Nederland waar geen panden beschikbaar zijn. Ook de herbestemming van kerken, scholen en bankpanden biedt wellicht soelaas. Waar u ook voor kiest: in deze tijd blijft het een kostbare investering met hoge verplichte duurzaamheidseisen. De huurprijzen stijgen hierdoor tot grote hoogte, inmiddels van € 165,- tot € 185,- per m2 exclusief servicekosten. Het lijkt dan ook tijd om hier ook het gesprek over aan te gaan met zorgverzekeraars, LHV, overheid en wellicht het pensioenfonds.

In grote delen van het land bestaat een tekort aan huisartsen en daarvan zijn de gevolgen zichtbaar. Bekend is ook dat binnen vijf jaar een flink aantal huisartsen hun praktijk gaan overdragen. Tegelijk geven veel waarnemers aan dat ze best een praktijk willen overnemen, maar niet meteen nadat ze het huisartsenvak zijn in gegaan. Een goede privé-werkbalans vinden ze belangrijk. Dat wil nog niet zeggen dat deze waarnemers niet ondernemend zijn. Wie luistert naar de verhalen van oudere huisartsen en artikelen over hen leest, snapt dat waarnemers aarzelen over praktijkovername. De werkdruk is hoog, het is vaak lastig om goed personeel te krijgen en er is ruimtegebrek. En dan zijn er nog de veelbesproken toenemende administratieve lasten.

Gezondheidscentrum Winsum. Ontworpen door Jack van der Palen - Archiview te Groningen. Archiview.nl.

Begin op tijd

Zorgt dit alles voor de huidige praktijkopvolgingsproblematiek? Dat lijkt waarschijnlijk, maar hebben we genoeg oog voor alternatieven? Eén van de belangrijkste oplossingen is en blijft tijdige (!) praktijkoverdracht. Praktijkoverdracht en -overname zijn levensbepalende keuzes, voor koper en verkoper. Voor jonge artsen zijn ondernemerschap, eigenaarschap, coach en eindverantwoordelijk zijn voor de patiënt en zijn medewerkers vaak nog onbekend terrein. Ook de samenwerking met andere disciplines vergt veel energie. Hoe krijgt hij of zij dat als aankomende praktijkhouder allemaal voor elkaar?

De huidige praktijkhouder van zijn kant, moet een goed gevoel hebben bij de overnamekandidaat. Hij draagt immers wel zijn praktijk over, samen met medewerkers en patiënten. De kandidaat neemt bovendien zijn rol over in het samenwerkingsverband of gezondheidscentrum. Daarbij wil de vertrekkende arts duidelijkheid hebben over de financiële impact van de verkoop. 

Neem de ruimte

Deze fase vergt dat beide partijen de tijd nemen om elkaar leren te begrijpen en de ruimte nemen om alle voorkomende onderwerpen op tafel te leggen en uit te spreken. Dit schept helderheid en ook een band. De waarnemende huisarts dient de ruimte te nemen om zich in het beroep, maar ook als ondernemer te ontwikkelen. En vergeet niet dat overdracht van de praktijk ook voor de huidige praktijkhouder een spannend en emotioneel proces is. Inclusief vaak het afscheid van het vak waar hij of zij ziel en zaligheid in heeft gestoken.

Voor beiden geldt dat ze in deze fase buiten hun comfortzone moeten treden en grote beslissingen moeten nemen.  Wat kan helpen is een tijdspad. De waarnemer laat zich goed informeren welke stappen hij of zij dient te zetten, wat de financiële mogelijkheden zijn en wat de impact is van het hebben van een eigen praktijk op de persoonlijke financiële huishouding. Welke ruimte is er straks voor  toekomstwensen? De huidige praktijkhouder staat ook voor grote beslissingen op persoonlijk en financieel vlak. Hij of zij wil ook graag invulling blijven geven aan toekomstwensen. Voor beiden geldt: pas na een goede voorbereiding kan de beslissing worden genomen. 

Leer van anderen

Belangrijk daarbij zijn de ervaringen van praktijkhouders en waarnemers, die dit proces al eens hebben afgerond. Vraag in uw omgeving hiernaar. Kritisch kijken naar de eigen praktijkorganisatie helpt daarbij ook. Kan de organisatie efficiënter waardoor direct de werkdruk afneemt? Denk aan inzet van triage voor een efficiënte afhandeling van patiënt vragen of de verplaatsing van de administratieve werkdruk naar buiten de praktijk. Zo bestaan er coöperaties en andere zorgorganisaties die de praktijk met pand kunnen overnemen en samen met u de zorg kunnen waarborgen. Ook is het verstandig toch te besluiten uw praktijk alvast te verplaatsen naar het gezondheidscentrum. Dit kunt u ook doen met uw beoogde opvolger.

We zien ook veel goede initiatieven. Platformen en overlegstructuren in veel regio’s zijn op zoek naar oplossingen. Eén van de oplossingen, die ook de uitvoerbaarheid van veel plannen ten goede zou komen, is als per regio één platform en/of overlegstructuur zou zijn. En een afvaardiging per regio op landelijk niveau structureel ideeën en uitgevoerde plannen zou bespreken.  Kortom: oplossingen om de praktijk over te dragen zijn er genoeg. Wel vergt praktijkoverdracht in deze tijd een forse inspanning van iedereen én het lef om keuzes te maken. 

Meer informatie

• ABNAMRO Medisch Van start tot stoppen
• ABNAMRO Medisch Evenementen
• Duurzame investeringstool
• Duurzaam wonen

Door Els Hogenbirk

Els Hogenbirk is een van de tien sectorspecialisten Medisch werkzaam bij ABNAMRO en is verbonden aan het Brancheteam Huisartsen & Apotheken & Gezondheidscentra. Ze stelt zich graag beschikbaar als sparringpartner en deelt graag haar netwerk, praktijkervaring en kennis met u over praktijkpanden en gezondheidscentra. 

 
Dit artikel verscheen in MedischOndernemen 1 2020. 

Wilt u ook op de hoogte blijven van Medisch Ondernemen? Schrijf u hier in voor onze  nieuwsbrieven Eerstelijn en Mondzorg.

Foto: Interieur Huisartsencentrum Uithuizen. Ontwerp Jack van der Palen Archiview.nl