Klaas Rozemond (docent strafrecht): ‘Vervolg het Expertisecentrum Euthanasie en niet de individuele arts’

woensdag 26 augustus 2020
timer 4 min
Onlangs deed een medisch tuchtcollege twee uitspraken in euthanasiezaken bij mensen met dementie. Bij één zaak gaat het om het handelen van een arts van het Expertisecentrum Euthanasie. Het Openbaar Ministerie (OM) overweegt deze arts nu te vervolgen. ‘Denk bij euthanasiezaken aan de bescherming van de mensenrechten van patiënten met dementie', stelt Klaas Rozemond, universitair hoofddocent strafrecht aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

In een opinieartikel in de Volkskrant gaat Klaas Rozemond in op twee recente euthanasiezaken bij mensen met dementie. In beide zaken heeft een medisch tuchtcollege geoordeeld dat een arts onzorgvuldig heeft gehandeld bij de euthanasie bij een patiënte met dementie. De eerste keer was in de zogeheten ' Koffiezaak'. Hierbij beëindigde een verpleeghuisarts  het leven van een patiënte met dementie door een slaapmiddel in haar koffie te doen en haar vervolgens een dodelijk infuus toe te dienen. De arts had tegenover de patiënte verzwegen dat zij haar leven zou gaan beëindigen. Dat was volgens het tuchtcollege in strijd met het zelfbeschikkingsrecht van de patiënte. 


‘Bovendien had de patiënte in haar schriftelijke wilsverklaring het voorbehoud gemaakt dat zij euthanasie wilde wanneer zij daar zelf de tijd rijp voor achtte. Dat had zij nog niet aangegeven en daarom mocht de arts volgens het tuchtcollege de schriftelijke wilsverklaring niet uitvoeren. Daarmee was de Hoge Raad het niet eens: van de Hoge Raad mocht de arts het voorbehoud van de patiënte negeren. Daarom vernietigde de Hoge Raad de beslissing van het tuchtcollege in het belang der wet’, schrijft Rozemond.
 

Ondeugdelijk oordeel

Rozemond beschrijft een tweede zaak, waarin een tuchtcollege op 17 augustus uitspraak deed. Deze gaat over het handelen van een arts van het Expertise¬centrum Euthanasie. De arts had het leven beëindigd van een patiënte met dementie die niet meer kon uitleggen of zij euthanasie wenste en of zij ondraaglijk leed. Een SCEN-arts ( Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland) oordeelde dat hij niet kon vaststellen of deze patiënte inderdaad ondraaglijk leed. De arts van het expertisecentrum besloot het oordeel van de SCEN-arts te negeren na raadpleging van collega’s van het centrum. Zij vonden het oordeel van de SCEN-arts ondeugdelijk.


Consultatie

Volgens het tuchtcollege moet de arts er zelf voor zorgen dat de SCEN-arts of een andere arts wel een deugdelijk advies uitbrengt. ‘In plaats daarvan heeft deze arts haar collega’s bij het expertisecentrum geconsulteerd, maar die collega’s zijn geen onafhankelijke deskundigen zoals de Euthanasiewet eist. Bovendien kan het tuchtcollege uit hun verklaringen niet opmaken dat de patiënte inderdaad ondraaglijk leed.’
 

Vervolgen Expertisecentrum Euthanasie

Het Openbaar Ministerie overweegt nu de arts strafrechtelijk te vervolgen. Rozemond vraagt de vraag of dat zinvol is. Volgens hem is de uitspraak van het tuchtcollege volstrekt duidelijk, maar die wordt echter ondergraven ‘wanneer het Expertisecentrum Euthanasie niet volmondig erkent dat het in de fout is gegaan en ook geen adequate maatregelen neemt om herhaling van de gemaakte fouten te voorkomen.’ Hij vindt dat er meerdere argumenten zijn om het expertisecentrum en de leiding daarvan strafrechtelijk te vervolgen.
 

Recht op leven

Rozemond stelt dat de arts zelf niet verder met de zaak wordt belast wanneer het OM het expertisecentrum vervolgt. ‘Bovendien waren meerdere artsen van het centrum nauw betrokken bij de beslissing tot euthanasie. Het gaat hier om het besluit van een instelling die zich opwerpt als expert op het gebied van euthanasie. Strafrechtelijke vervolging zou duidelijk maken dat het expertisecentrum en de leiding verantwoordelijk zijn voor de naleving van de regels door de artsen van het centrum.' 
 
Het gaat daarbij niet alleen om medische zorgvuldigheidseisen, maar ook om internationale mensenrechten zoals het zelfbeschikkingsrecht en het recht op leven van patiënten. Uit de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens blijkt dat Nederland verplicht is om zorginstellingen te dwingen adequate maatregelen te nemen ter bescherming van het leven van kwetsbare personen in de gezondheidszorg.
 
 

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Klaas Rozemond (docent strafrecht): ‘Vervolg het Expertisecentrum Euthanasie en niet de individuele arts’

Lees verder - met dit thema

Juristen van Famed en Infomedics oneens over interpretatie AVG
flash_onNieuws

Juristen van Famed en Infomedics oneens over interpretatie AVG

25 jul 2018 timer3 min
Is er onder de AVG wel of geen uitdrukkelijke toestemming van de patiënt nodig als een praktijkhouder het eigendom…
Lees verder »
Klachten voorkomen
flash_onNieuws

Klachten voorkomen

24 jul 2018 timer5 min
Bij een klacht initieert de patiënt het leermoment van de zorgverlener. De zorgverlener voorkomt dergelijke…
Lees verder »
De verstoorde arbeidsverhouding als ontslaggrond
flash_onNieuws

De verstoorde arbeidsverhouding als ontslaggrond

12 jul 2018 timer3 min
Wanneer heeft een ontbindingsverzoek op grond van een verstoorde arbeidsverhouding kans van slagen? Een goede…
Lees verder »
Inspectie presenteert visie op zorgnetwerken
flash_onNieuws

Inspectie presenteert visie op zorgnetwerken

5 jul 2018 timer2 min
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) wil met haar toezicht op zorgnetwerken rond thuiswonende cliënten…
Lees verder »
Ledenraad LHV stemt in met hoofdlijnenakkoord
flash_onNieuws

Ledenraad LHV stemt in met hoofdlijnenakkoord

4 jul 2018 timer3 min
De ledenraad van de LHV heeft ingestemd met het onderhandelaarsakkoord dat VWS, Zorgverzekeraars Nederland,…
Lees verder »
iDental Spanje zorgt voor 'grootste tandheelkundig schandaal ter wereld'
flash_onNieuws

iDental Spanje zorgt voor 'grootste tandheelkundig schandaal ter wereld'

4 jul 2018 timer5 min
Tienduizenden gedupeerden komen in actie en vragen om een oplossing voor hun probleem na de plotselinge sluiting…
Lees verder »
Hoofdlijnenakkoord huisartsenzorg: ruim 600 miljoen euro extra
flash_onNieuws

Hoofdlijnenakkoord huisartsenzorg: ruim 600 miljoen euro extra

2 jul 2018 timer3 min
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg en Sport) heeft een onderhandelaarsakkoord bereikt met partijen uit de…
Lees verder »
Beroepsorganisaties willen meepraten over nieuwe zzp-wet
flash_onNieuws

Beroepsorganisaties willen meepraten over nieuwe zzp-wet

28 jun 2018 timer3 min
De KNMT, LHV, de Federatie Medisch Specialisten en VvAA hebben een brief aan de Tweede Kamer gestuurd om aandacht…
Lees verder »