Inspectie onderzoekt kwaliteit van netwerkzorg

woensdag 16 mei 2018
timer 6 min
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting legde in de afgelopen jaren de basis voor het toezicht op zorgnetwerken rond thuiswonende cliënten. De komende jaren breidt de inspectie dit toezicht verder uit. Hoe bepaalt de Inspectie de kwaliteit van multidisciplinaire netwerken?

De zorg voor langdurig zieke patiënten speelt zich steeds meer thuis af en is dan in handen van een netwerk van zorgaanbieders; de huisarts, de fysiotherapeut, de wijkverpleegkundige, de apotheker, de Wmo-hulpverlener et cetera. Ook mantelzorg speelt een steeds grotere rol. Bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting (IGJ i.o.) realiseerde men zich een aantal jaar geleden dat de kwaliteit van de zorg aan thuiswonende langdurig zieken niet alleen wordt bepaald door de kwaliteit van de individuele zorgprofessionals, maar ook door de kwaliteit van hun samenwerking in het netwerk. Daarom werd twee jaar geleden het team Netwerkzorg opgericht. Heleen Buijze, de coördinator van dit team, en Bertien Winkel, voormalig praktiserend huisarts en nu senior inspecteur eerste lijn, vertellen over het doel en de aanpak van dit team.

 

Totstandkoming toetsingskader

Het team begon, zoals bij de inspectie gebruikelijk, met het opstellen van een toetsingskader. Een toetsingskader is het handvat waarmee de inspectie de kwaliteit van de zorg beoordeelt. “Een toetsingskader is altijd gebaseerd op de regels en de richtlijnen uit het veld”, vertelt Buijze. “Maar hoe stel je nou een toetsingskader op voor netwerkzorg, waarvoor er in het veld nog amper algemene normen zijn ontwikkeld?”

 

Het uitgangspunt moest in ieder geval de patiënt zijn, dat stond vast. De patiënt is immers het centrum waar het netwerk om draait. Na een invitational conference met cliëntorganisaties en een rondje langs de beroeps- en brancheorganisaties in de eerste lijn stond er een concepttoetsingskader. Om dat te testen werden er twee pilots gedaan, in Nijmegen en in Rucphen. In deze pilots werd het netwerk van in totaal 21 patiënten, kwetsbare ouderen en volwassenen met chronische psychiatrische problemen, het zorgnetwerk in kaart gebracht en geëvalueerd. Deze pilots leidden tot het toetsingskader zoals het nu is gepubliceerd op de site van de IGJ i.o..

  

Hoe ziet het toetsingskader Toezicht op netwerken in de zorg thuis eruit?

Het toetsingskader voor netwerkzorg bestaat uit 4 hoofdthema’s:

  • cliënt centraal
  • mantelzorg
  • integrale zorg en
  • veiligheid 

Deze 4 hoofdthema’s zijn elk verdeeld in een aantal subthema’s. Op elk subthema is een aantal normen opgesteld om de kwaliteit die de netwerkzorg op dit thema levert te kunnen bepalen. Het toetsingskader voor netwerkzorg kunt u terugvinden op: www.igj.nl/onderwerpen/netwerkzorg> documenten > toetsingskader Toezicht op netwerken in de zorg thuis

  

Eerste onderzoeken

In de eerste helft van 2017 werd het toetsingskader voor de eerste keer echt gebruikt bij een onderzoek naar de netwerkzorg thuis aan kwetsbare ouderen na een opname in het eerstelijnsverblijf in Houten. Het netwerk van 12 patiënten werd onderzocht. De conclusie was dat de kwaliteit van de netwerkzorg op zich goed was maar dat de coördinatie beter vorm moet worden gegeven om tot meer samenhang in de zorg te komen. Op basis van de resultaten van dit onderzoek gaan de samenwerkende partijen in Houten aan de slag met verbeteringen en heeft de inspectie haar toetsingskader nog verder aangescherpt.

 

Voor de komende tijd staan er twee onderzoeken naar netwerkzorg op het programma: kwetsbare ouderen in Tiel en in Harlingen en zieke kinderen die thuis medisch-specialistische zorg krijgen Buijze: “Deze laatste groep hebben we gekozen omdat we daar wel een risico zien. Het gaat om zorg waarvoor de specialist verantwoordelijk blijft maar die in de thuissituatie wordt gegeven. Ook hier is vaak een heel netwerk bij betrokken. We willen kijken of het duidelijk is wie verantwoordelijk is en hoe de communicatielijnen lopen.”

 

Ook wordt er een pilot gestart waarin meldingen die niet één zorgverlener betreffen, maar gaan over samenwerken in een netwerk, multidisciplinair worden bekeken. Voor Winkel en Buijze is dit tegelijkertijd een manier om hun collega’s te betrekken bij netwerkzorg. “Inspectiecollega’s die de kwaliteit van één beroepsgroep controleren, zijn zich nog niet altijd voldoende bewust dat het aandeel van zorgverleners in een netwerk ook belangrijk is”, zegt Winkel.

 

Hoe en wanneer toetsen?

Hoe toets je nou de kwaliteit van een multidisciplinaire samenwerking? “Dat was voor ons best een uitdaging”, vertelt Buijze. “In een instelling kun je gewoon een dag meelopen en je bevindingen met de directeur delen. Met netwerkzorg zitten we in een veel diffusere situatie. Uiteindelijk hebben we gekozen voor de vorm van interviews met zoveel mogelijk betrokkenen: de patiënt, de mantelzorger, de verschillende zorgprofessionals en ook de Wmo-hulpverlener. Onze bevindingen bespreken we met de zorgbestuurders van een regio. Door de projecten steeds te evalueren met de betrokkenen komen we tot de beste aanpak.”

 

Hoe wordt besloten welk samenwerkingsverband onder de loep wordt genomen? Buijze: “Dat kan zijn op basis van meldingen, zoals gebruikelijk in de eerste lijn. Maar we kijken ook of we bepaalde indicatoren kunnen ontdekken die aangeven dat het niet goed gaat met de samenwerking in een bepaalde regio. Het zegt bijvoorbeeld misschien wat over de kwaliteit van de netwerkzorg, als het bezoek van ouderen aan de SEH sterk toeneemt. Komend jaar gaan we op zoek naar dit soort indicatoren.”

 

Niet handhaven maar agenderen

Winkel benadrukt dat de Inspectie niet wil voorschrijven hoe mensen moeten samenwerken. “Er zijn lokaal veel initiatieven en experimenten en dat is heel goed. Er is niet één juiste manier om samenwerking te organiseren, het hangt erg af van de omstandigheden. Wij willen alleen dat er een aantal zaken voor de patiënt goed geregeld is. Daar letten wij op.” Belangrijk om te realiseren, vinden Winkel en Buijze, is dat het bij netwerkzorg niet zozeer gaat om controleren en handhaven. Het gaat om agenderen en stimuleren om de netwerkzorg in Nederland op een zo goed mogelijk niveau te krijgen. “Ontdekken wat we moeten doen om de verandering op gang te brengen, dat is nu onze uitdaging”, zegt Winkel. “Na een paar onderzoeken hopen we een beeld te krijgen van waar de grootste risico’s zitten bij netwerkzorg”, voegt Buijze daaraan toe. “Die punten kunnen we dan agenderen bij bijvoorbeeld VWS of de brancheorganisaties.”

 

Maaike Heijltjes

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Inspectie onderzoekt kwaliteit van netwerkzorg

Lees verder - met dit thema

personeelszaken 2021
flash_onNieuws

Personeelszaken in 2021: wat gaat er veranderen?

10 jan 2021 timer3 min
Komend jaar gaat er een aantal zaken veranderen in de wet- en regelgeving rondom personeelszaken. De KNMT heeft…
Lees verder »
Gabie Bakker
flash_onNieuws

Gabie Bakker (KNMT) tijdens Mondzorgpraktijk Anno Nu: ‘Wet toetreding zorgaanbieders moet terug naar de tekentafel’

27 dec 2020 timer7 min
Komend jaar krijgen mondzorgaanbieders te maken met een aantal urgente kwesties in het gezondheidsrecht, zoals het…
Lees verder »
Boris
flash_onNieuws

Boris van der Vorst (FysioHolland) pleit voor 'innovatieboost': ‘De eerste lijn zou brutaler moeten zijn tegenover de verzekeraars’

14 dec 2020 timer7 min
Boris van der Vorst, directeur van FysioHolland, is met 140 aangesloten praktijken een van de grote werkgevers in…
Lees verder »
melanie
flash_onNieuws

Melanie Meijer (Dokter BLOEM) over leefstijlinterventie: ‘Sommige mensen pakken het op, anderen haken af’

10 dec 2020 timer7 min
Melanie Meijer, huisarts en leefstijlarts in Zutphen, is oprichter van Dokter BLOEM Leefstijlkliniek. ‘BLOEM’…
Lees verder »
olivier
flash_onNieuws

Olivier Molenkamp (Quin Dokters): ‘Met onze digitale innovaties zorgen we ervoor dat de huisartsenzorg toegankelijk blijft'

10 dec 2020 timer5 min
Quin is een nieuwe zorgaanbieder, die e-health combineert met een landelijk netwerk van fysieke…
Lees verder »
Vaste waarneming in de praktijk: wat moet u vanaf 1 januari regelen?
flash_onNieuws

Vaste waarneming in de praktijk: wat moet u vanaf 1 januari regelen?

8 dec 2020 timer2 min
Vaste waarneming is onder bepaalde voorwaarden mogelijk. Dat kan via de nieuwe Modelovereenkomst…
Lees verder »
Online Mondzorg Praktijk Anno Nu 2021: Bekijk hier de sneak preview en schrijf u in
flash_onNieuws

Online Mondzorg Praktijk Anno Nu 2021: Bekijk hier de sneak preview en schrijf u in

2 dec 2020 timer2 min
Op 12 en 16 december organiseren KNMT, VvAA en MedischOndernemen de zevende editie van Mondzorgpraktijk Anno Nu.…
Lees verder »
Eerste patiënten wisselen gegevens uit in OPEN
flash_onNieuws

Eerste patiënten wisselen gegevens uit in OPEN

2 dec 2020 timer2 min
Patiënten van enkele huisartsenpraktijken in de regio Nijmegen kunnen als eersten in Nederland hun…
Lees verder »