Arianne de Jong, directeur Dokters van de Wereld: ‘Mondzorg is een mensenrecht’

Hoe is het idee van de mobiele tandarts ontstaan?

Arianne de Jong: ‘Al 14 jaar houdt Dokters van de Wereld inloopspreekuren in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag voor mensen die in armoede leven. Sinds 2015 zijn we ook begonnen met mobiele spreekuren. In 2018 werd duidelijk dat van de 3000 consulten een op de vijf gaat over tandzorg. De patiënten komen met uiteenlopende problemen als kiespijn, kaakpijn, kauwklachten. Deze mensen worden bij tandartsen ondergebracht, maar de wachtlijsten zijn lang.’  

‘Zo ontstond het idee van de mobiele tandarts. Wij zijn een beneficiant van de Nationale Postcodeloterij en leden kunnen een bijzonder project bij hen indienen. Wij voelden ons er niet prettig bij dat we veel mensen moeten wegsturen of terug laten komen na zes tot acht weken. Het is belangrijk om in korte tijd veel mensen te behandelen en de nood aan te kaarten. Veel mensen zien de problemen in de tandzorg niet als een groot probleem of alleen als een uitzondering. Wij hebben juist het gevoel dat het meer de regel is dan uitzondering. Wij willen meer mensen behandelen en daarnaast actie voeren tegen  onbetaalbare mondzorg.’

Hoe is de selectie van steden en patiënten voor de mobiele tandarts gemaakt?
‘Van tevoren zijn de armste mensen in Nederland in kaart gebracht. Hierbij is gekeken waar de mensen de grootste afstand tot zorg hebben. Hieruit is een selectie van veertien steden ontstaan. Wij hebben aan onze contacten in steden gevraagd of zij een stuk werving en selectie kunnen oppakken. Met partners kunnen wij een lijst selecteren met mensen die wij kunnen behandelen. De selectie is gemaakt om verschillende doelgroepen een kans te geven. Wij hebben voor onszelf het doel gesteld dat wij 1000 mensen wilden helpen, zodat wij de problemen in kaart kunnen brengen.’

Kunt u meer vertellen over het probleem van onbetaalbare mondzorg?

‘De mondzorg is in 2006 uit het basispakket gegaan en wij zien nu mensen die meer dan tien jaar niet bij de tandarts zijn geweest vanwege geldproblemen. Mensen gaan pas naar de tandarts bij pijnklachten en ook pas heel laat, omdat ze het uit eigen zak moeten betalen. Hierdoor ontstaan problemen als kaakontstekingen, moeilijk eten en slapen, kauwproblemen enzovoort. Uit nood laten mensen hun tanden trekken, omdat dit goedkoper is. Slechte mondzorg heeft invloed op de gezondheid. Niet alleen op hoe je je voelt, maar ook op het meedoen in de maatschappij. In Waddinxveen is bijvoorbeeld een man in nachtploegendienst gaan werken vanwege zijn slechte gebit. Hij schaamde zich en wilde in de schaduw van de samenleving leven.’

Wat is volgens u een oplossing voor dit probleem?

‘Het is voor onszelf ook nog zoeken. De meest logische oplossing is om de mondzorg terug te krijgen in het basispakket, maar dit is moeilijk en het pakket wordt daardoor duurder. Een andere oplossing is om gebruik te maken van noodfondsen. Door deze fondsen sterker in te zetten kun je beter inspelen op de problemen. Maar ook preventie en voorlichting zijn belangrijk. Wanneer ouders niet gaan, gaan kinderen ook niet terwijl zij wel gedekt zijn door de basisverzekering.’

Wanneer is de mobiele tandarts een succes?

‘Het initiatief is in ieder geval een succes wanneer wij 1000 mensen kunnen helpen. Dat de patiënt weer mee kan doen in de samenleving en dat de klachten verminderen. Daarnaast willen wij het probleem weer op de politieke agenda krijgen. Het geven van een nieuwe impuls aan het debat en dat het onder de mensen weer gaat leven. De petitie die wij hebben opgezet, is op dit moment al 18000 keer ondertekend en het gaat snel. Mondzorg is een belangrijk onderdeel van een gezond lichaam en het is raar dat wij dit zien als luxe. Het is een mensenrecht, iedereen heeft recht op zorg.’

Ten slotte doet De Jong een oproep aan alle medici om mee te denken aan een structurele oplossing voor toegankelijke en betaalbare preventieve en acute mondzorg voor iedereen. Voor ideeën en opmerkingen over dit probleem kunnen mensen hier terecht.