Algemene Rekenkamer: ‘Sturen op zinnige zorg veranderde praktijk niet’

woensdag 14 oktober 2020
timer 4 min
Het is de afgelopen zes jaar niet gelukt om zorg waarvan het effect niet vaststaat en die medisch niet noodzakelijk is, uit het basispakket te halen. In 2013 introduceerde pakketbeheerder Zorginstituut Nederland het programma Zinnige Zorg, maar dit heeft nauwelijks kostenbesparingen opgeleverd. Het Zorginstituut schatte de besparingen op potentieel 265 miljoen euro en de Algemene Rekenkamer komt uit op maximaal 82 miljoen euro. Het Zorginstituut laat in een reactie weten het eens te zijn met de Algemene Rekenkamer. De verbeteringen in de praktijk komen moeizaam tot stand.
Onderzoek van de Algemene Rekenkamer wijst uit dat het programma de verwachtingen niet heeft waargemaakt. Daarom is de conclusie: stop ermee of kies voor een fundamenteel andere aanpak. Het doel, voorkomen dat patiënten onnodige of niet-werkende behandelingen krijgen, wordt op deze manier niet bereikt.
 
Alleen als er een concreter programma wordt opgezet en scherp wordt gestuurd op resultaat - vermindering van niet-gepast gebruik van zorg - kan dit doordringen tot de praktijk van de behandelkamer. Dat kan het ook bijdragen aan de kwaliteit van zorg en beheersing van de uitgaven.

 

Reactie Zorginstituut Nederland

'Het is gelukt om het belang van zinnige zorg breed te agenderen, maar het daadwerkelijk terugdringen van niet-effectieve zorg blijkt in de praktijk een stuk lastiger te zijn', stelt Zorginstituut Nederland in een reactie. 'Het programma Zinnige Zorg is in 2014 gestart om niet-effectieve of niet-gepaste zorg in het basispakket op te sporen en terug te dringen. De verbeteringen waarover het Zorginstituut tot nu toe afspraken heeft gemaakt met de partijen, komen in de praktijk echter langzaam tot stand. Daarover zijn de Algemene Rekenkamer en het Zorginstituut het eens. Op basis van eigen ervaringen en inzichten zijn wij daarom eerder dit jaar begonnen met het doorvoeren van een aantal veranderingen om onze activiteiten in het kader van Zinnige Zorg effectiever te maken. Het rapport van de Rekenkamer heeft dit proces versneld.'

 

Nieuw programma

Naast het programma Zinnige Zorg is er inmiddels een nieuw programma geïntroduceerd, Zorgevaluatie en Gepast Gebruik, waarvan de minister voor Medische Zorg en het Zorginstituut veel resultaat verwachten. Maar de Algemene Rekenkamer wijst erop dat beide programma’s sterk op elkaar lijken en vindt het aannemelijk dat het nieuwe programma op dezelfde problemen gaat stuiten.
 

Geen duidelijke meerwaarde

In het programma Zinnige Zorg heeft het Zorginstituut in kaart gebracht welke diagnosetests, behandelingen en operatieve ingrepen vergoed worden vanuit het basispakket, terwijl ze niet aantoonbaar effectief zijn of geen duidelijke meerwaarde hebben voor de patiënt. Studies geven aan dat dit voor ongeveer de helft van alle diagnostische verrichtingen en behandelingen in de medisch-specialistische zorg opgaat. 'Burgers betalen verplicht premie voor hun basisverzekering en mogen verwachten dat die niet wordt gebruikt voor zorg die niet effectief of noodzakelijk is', aldus de Algemene Rekenkamer.
 

Doorvoeren verbeteringen te vrijblijvend

Het Zorginstituut werkt in dit programma samen met huisartsen, medisch specialisten, zorgverzekeraars en patiënten. Door niet-gepast gebruik van verzekerde zorg te verminderen, zou de doelmatigheid van het basispakket toenemen. Eerder verwachtten het Zorginstituut en de minister van VWS er veel van; de opdracht was om met het programma vanaf 2017 jaarlijks 225 miljoen te besparen.
 
Maar al snel na de start van het programma, in 2015, liet de minister dit varen. Hierdoor stonden de partijen die in het programma samenwerkten ook niet meer onder druk om daadwerkelijk tot kostenbesparingen te komen. Het doorvoeren van verbeteringen werd vrijblijvender. De Rekenkamer mist daarbij een strategie van het Zorginstituut over de inzet van zijn bevoegdheden als veldpartijen de verbeteringen niet uitvoeren.
 

Nauwelijks verandering in praktijk

De kennis die via het programma Zinnige Zorg is opgedaan, heeft zo vooral geresulteerd in aanpassing van medische richtlijnen en patiëntenvoorlichting. Voorstellen drongen desondanks niet door tot de praktijk, waardoor er geen betekenisvolle financiële besparingen zijn gerealiseerd. Regelmatig ontbrak ook het draagvlak om belangrijke verbeteringen door te voeren. Daadwerkelijke veranderingen in de huisartsenpraktijk en het ziekenhuis bleven hierdoor uit.
 
 

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Algemene Rekenkamer: ‘Sturen op zinnige zorg veranderde praktijk niet’

Lees verder - met dit thema

'Zorgkosten moeten anders verdeeld worden'
flash_onNieuws

'Zorgkosten moeten anders verdeeld worden'

27 okt 2016 timer1 min
Als er niet wordt ingegrepen, komt de stijging van de zorgkosten in de toekomst vooral terecht bij jongeren en…
Lees verder »
Boete van een ton vanwege onjuiste declaraties en administratie
flash_onNieuws

Boete van een ton vanwege onjuiste declaraties en administratie

20 okt 2016 timer1 min
De NZa legt een huisartsenpraktijk in Lelystad een boete van 100.000 euro op vanwege het veelvuldig in rekening…
Lees verder »
'Preventieakkoord nodig om zorgkosten te remmen'
flash_onNieuws

'Preventieakkoord nodig om zorgkosten te remmen'

20 okt 2016 timer2 min
Volgens hoogleraar Bernard Wientjes is een omslag van genezen naar preventie nodig om de stijging van de…
Lees verder »
'Huisartsen verwijzen onnodig vaak door naar specialist'
flash_onNieuws

'Huisartsen verwijzen onnodig vaak door naar specialist'

19 okt 2016 timer2 min
Doorverwijzen naar een specialist voor een medische ingreep is vaak onnodig en duur. Veel ingrepen die gedaan…
Lees verder »

Is een goedkoop implantaatsysteem minder succesvol?

13 okt 2016 timer2 min
Het doel van Medentis Medical GmbH was 14 jaar geleden een goed en goedkoop implantaatsysteem te ontwikkelen om…
Lees verder »
Dit staat er in een goede maatschapsovereenkomst
flash_onNieuws

Dit staat er in een goede maatschapsovereenkomst

12 okt 2016 timer6 min
Een maatschap is een samenwerkingsvorm die veel vrijheid biedt: de meeste afspraken kunnen door de maten zelf…
Lees verder »

“We wilden af van de kortingen”

7 okt 2016 timer3 min
Een online vergelijk- en bestelplatform voor verbruiksmaterialen uit de dentale markt, dat is DentCO simpel gezegd…
Lees verder »
Ondernemingsvormen: welke past bij u?
flash_onNieuws

Ondernemingsvormen: welke past bij u?

4 okt 2016 timer4 min
In de eerstelijnszorg wordt steeds vaker samengewerkt. Traditioneel in een maatschap, maar steeds vaker in…
Lees verder »