De overname van een huisartsenpraktijk

Waarom een praktijk overnemen en niet zelf starten?

Allereerst een aantal voordelen van het overnemen van een bestaande praktijk:

• U beschikt al over ervaren medewerkers die een vertrouwd gezicht zijn voor de patiënten;
• Huisvesting en apparatuur is al aanwezig;
• Met een bestaand patiëntenbestand gaat er geen cashflow verloren;
• U beschikt over financiële rapporten uit voorgaande jaren. Hierdoor kunt u een inschatting maken over het verloop van de komende jaren;
• Er is al een volledig ingericht HIS-systeem;
• Er lopen al contacten met waarnemers;
• U kunt aansluiten bij reeds lopende overlegstructuren met andere huisartsen.

Bereid u goed voor op een praktijkovername!

Een goede voorbereiding is het halve werk. En dat geldt ook zeker voor het overnemen van een huisartsenpraktijk. Zorg ervoor dat u scherp hebt wat u wilt en hoe u het wilt. Niet alleen voor uzelf, maar ook voor de huidige huisarts en bijvoorbeeld voor investeerders. Stel uzelf de volgende vragen:

1. Wat maakt mij een geschikte opvolger voor de praktijk?
2. Wat zijn mijn persoonlijke doelen, wensen en ambities over 2, 5 en 10 jaar?
3. Wat zijn mijn doelen, wensen en ambities met de praktijk over 2, 5 en 10 jaar?
4. Wat zijn mijn doelen, wensen en ambities voor mijn patiënten over 2, 5 en 10 jaar?
5. Hoe ga ik deze doelen te halen?
6. Wat zijn trends en ontwikkelingen op het gebied van de eerstelijns zorg, de politiek en de regio van de praktijk?
7. Wat is mijn visie op de zorg die ik wil leveren?
8. Wat zijn mijn financiële middelen?
   Er zal een stuk eigen vermogen worden gevraagd. Vraag uzelf af: kan ik het betalen en wat wil ik maximaal betalen? Hoeveel financiële ruimte wil ik nog overhouden?
9. Wat weet ik over de huidige praktijkeigenaar? En wat verwacht ik van hem/haar in het overnametraject?
10. Hoe zie ik het overnametraject voor me? Wat is daarin mijn rol en wat is de rol van de huidige eigenaar? Wordt het een directe overname, of werken we nog een tijdje samen?
11. Hoe zie ik de samenwerking met andere artsen, ziekenhuizen of andere zorgaanbieders voor me?

Hoe krijgt u antwoord op deze vragen? Het is gebruikelijk om de volgende documenten op te stellen of op te vragen:

• Ondernemingsplan;
• Praktijkanalyse;
• Jaarrekeningen van de praktijk;
• Documenten van de gemeente over de ontwikkelingen en vooruitzichten van de regio;
• Concurrentieanalyse;
• Benchmark, die aantoont hoe de praktijk draait in vergelijking met andere praktijken.

Deze documenten geven stuk voor stuk inzicht in het financiële plaatje van uw huisartsenpraktijk. Dat is belangrijk, want u wilt uitzicht hebben op een gezonde, stabiele praktijk.

Wat ga ik betalen? En waar is de prijs op gebaseerd?

De prijs die u betaalt voor een huisartsenpraktijk hangt af van veel factoren, waaronder apparatuur en inventaris, het pand, financiële cijfers en eventuele goodwill. Realiseer u dat er vaak jaren van hard werken in een praktijk zit. Het is daarom logisch dat de bestaande huisarts hier ook voor beloond wil worden.

Enkele van de factoren die invloed hebben op de prijs van de praktijk uitgelicht:

Apparatuur en inventaris

De apparatuur en inventaris moeten worden vastgelegd. Zo is het nodig om het aanwezige instrumentarium te noteren op een lijst. De gebruikswaarde van de inboedel is meestal niet gelijk aan de administratieve waarde, bijvoorbeeld omdat kleinere voorwerpen niet op de balans staan en eventueel sterk wisselen in hoeveelheid. Het is aan te raden om een onafhankelijk taxatierapport op te stellen.

Het pand
Neemt u een huisartsenpraktijk over, dan neemt u vaak ook het pand over waarin de praktijk gevestigd is. Daar hangt ook een prijskaart aan. Onderzoek de situatie en stel vragen als: is het pand in eigen beheer of is het een huurpand? Is het pand gevestigd aan het woonhuis van de huidige eigenaar? Is er bijvoorbeeld een verbouwing uitgevoerd? Dit alles telt mee in de uiteindelijke prijs.

Financiële cijfers van de praktijk
Is de praktijk up-to-date met de betalingen? En hoe zat dat in het verleden? De cashflow zegt veel over hoe ‘gezond’ de praktijk was en momenteel is. Ook een uitdraai van cijfers uit het huisartsinformatiesysteem (HIS), winst- en verliesrekening, de balans en jaarcijfers geven inzicht in de financiële status van de praktijk.

Financiële cijfers zeggen ook iets over de continuïteit van de praktijk. Het is belangrijk dat een praktijk na de overname kan voldoen aan de verplichtingen om de praktijk draaiende te houden. Denk aan de salariskosten van medewerkers en van uzelf, maar ook aan de vaste lasten als gas, water en licht.

Goodwill
Goodwil l is een omstreden onderwerp. Het was verboden, maar is inmiddels terug van weggeweest. Verzekeraars moeten toezien dat er geen goodwill wordt betaald, maar geven aan dit niet te kunnen controleren. Velen hebben het verbod daarmee ook uit hun contracten gehaald. Goodwill wordt betaald over iets wat niet tastbaar is, zoals de toekomstige waarde van het patiëntenbestand, de algemene toegevoegde waarde van de praktijk, de regio (bijvoorbeeld als het een groeigemeente is) of het imago van de praktijk.

7 tips voor een soepele overdracht

Tip 1: Begin op tijd en neem de tijd
Een praktijk neemt u niet van de ene op de andere dag over. Hier gaan maanden, soms jaren overheen. Een goede voorbereidingstijd is essentieel. Neem hier ook voldoende tijd voor en zet pas de stap als beide partijen er echt klaar voor zijn. Denk in de voorbereidingstijd samen goed na, praat veel en maak concrete afspraken. Leg gemaakte afspraken ook meteen vast.

Tip 2: Kies voor het juiste overnamepad 

Denk goed na over de manier van overdracht. Dit heeft gevolgen voor de tijdsplanning. Wordt de praktijk bijvoorbeeld direct overgenomen? Dit noemen we een directe, harde overdracht. Hierbij wordt de praktijk binnen 1 tot 2 jaar overgenomen en stopt de huisarts direct. Of kiest u voor een vorm waarbij u nog een tijdje samenwerkt in de praktijk? Praat goed met elkaar over uw verwachtingen en doelen.

Tip 3: Respecteer elkaars emoties
Bij een overdracht komen veel emoties kijken. Van uw kant misschien onzekerheid, spanning, opluchting of blijdschap. Voor de andere partij geldt dit ook. De huisarts van wie u de praktijk overneemt heeft jarenlang hard gewerkt om de praktijk op te bouwen tot waar het nu is. Afstand nemen van de praktijk kan moeilijk zijn. Probeer elkaars emoties te begrijpen en te respecteren. Neem de tijd om goed na te denken voordat u beslissingen neemt. Geef emoties de ruimte, maar laat het geen doorslaggevende factor zijn.

Tip 4: Voorkom miscommunicatie
U zit beide met hetzelfde doel aan tafel: een soepele overdracht. Toch kan er miscommunicatie ontstaan wat irritatie geeft. Miscommunicatie ontstaat over het algemeen door eigen emoties, gedachten, ervaringen, karakters en non-verbale communicatie. Elkaar leren kennen en leren begrijpen is essentieel voor een soepele overdracht. Communiceer zoveel mogelijk face-to-face. Geschreven communicatie bevat geen non-verbale communicatie en kan anders overkomen dan het bedoeld is.

Tip 5: Communiceren naar buiten
De overname van de praktijk is niet alleen van invloed op u. Communiceer de praktijkoverdracht op tijd naar medewerkers, patiënten, leveranciers en andere huisartsen. Vooral medewerkers en patiënten kunnen onwennig reageren. Geef hen de tijd om vragen te stellen, u te leren kennen en te wennen aan de nieuwe situatie. Investeer ook in het netwerk van de huidige praktijkeigenaar. De samenwerking die de huisarts met ander huisartsen heeft opgebouwd heeft u hard nodig, bijvoorbeeld tijdens vakantie of ziekte.

Tip 6: Ontpop de ondernemer in uzelf
Met een eigen praktijk bent u ook direct een ondernemer. Investeer in uw nieuwe rol en zorg dat u kennis krijgt van taken die bij het ondernemerschap horen. Heeft de praktijk (nog) geen praktijkmanager? Dan moet u zich verdiepen in bijvoorbeeld het opstellen van contracten, accreditatie procedures, het personeelsmanagement en de financiële administratie. Ook kennis van het HIS-systeemhoort daar bij.

Tip 7: Vraag een deskundige om advies!
U kunt en hoeft niet alles zelf te doen of te weten! Vraag advies aan een gespecialiseerd adviseur. Deze helpt en begeleidt u op de volgende gebieden:

• De waardebepaling van de praktijk;
• Kansen en uitdagingen van de praktijk in kaart brengen;
• Onderhandelen;
• Controle van de financiële situatie en het maken van een financieel plan;
• Verzekeringen en contracten.

Met de juiste voorbereiding en begeleiding gaat het u lukken!

De overname van een huisartsenpraktijk blijft een complex proces. Heeft u de drive en de ambitie om uw droom te verwezenlijken? En bent u klaar voor deze stap? Met de juiste voorbereiding gaat het u lukken!

We begrijpen dat u nog vele vragen heeft. Lees onze gratis whitepaper boordevol tips en inspiratie over het overnemen van een huisartsenpraktijk.

Geschreven door Irena Koetsier